Bẫy trong thông báo mời thầu
Mình thấy có tình huống này, mọi người xem nhé.
“Bẫy trong thông báo mời thầu” – Hiện tượng cần được phê phán
Trong một cuộc đấu thầu rộng rãi quốc tế để cung cấp vật tư, phụ tùng và thi công xây dựng công trình xử lý nước thải thành phố, thông báo mời thầu (TBMT) được đăng liên tục 3 kỳ trên Báo Đấu thầu với nội dung bao gồm: thời gian bán hồ sơ mời thầu (HSMT) từ 7h30 ngày 3/9/2010 đến trước 7h30 ngày 4/10/2010 (trong giờ hành chính), thời gian đóng thầu là 7h30 ngày 4/10/2010.
Từ 7h ngày 4/10/2010 có 7 nhà thầu đến nộp (HSDT). Bên mời thầu đã từ chối nhận HSDT với lý do chưa đến giờ làm việc (TBMT quy định là nộp HSDT trong giờ hành chính).
Hỏi: Việc bên mời thầu từ chối nhận HSDT của 7 nhà thầu trên có phù hợp với quy định của pháp luật về đấu thầu không?
Trả lời:
Mục tiêu của đấu thầu là lựa chọn được nhà thầu đáp ứng yêu cầu của HSMT, hồ sơ yêu cầu để thực hiện gói thầu trên cơ sở bảo đảm tính cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Một trong những yếu tố liên quan đến tính hiệu quả của đấu thầu là thu hút được càng nhiều nhà thầu tham gia đấu thầu càng tốt. Chính vì vậy, Luật Đấu thầu (khoản 1 Điều 5) quy định, đối với các dự án thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Đấu thầu thì TBMT phải được đăng tải trên Báo Đấu thầu và trang thông tin điện tử về đấu thầu của cơ quan quản lý nhà nước về đấu thầu. Việc đăng tải rộng rãi TBMT là bước đầu đảm bảo tính minh bạch trong đấu thầu. Do đó, việc bên mời thầu đăng tải TBMT trên Báo Đấu thầu là phù hợp với quy định của pháp luật về đấu thầu.
Luật Đấu thầu (khoản 3 Điều 31) quy định thời gian chuẩn bị HSDT tối thiểu là 30 ngày đối với đấu thầu quốc tế, kể từ ngày phát hành HSMT đến thời điểm đóng thầu. Theo đó, đối với tình huống trên, thời gian chuẩn bị HSDT từ ngày 3/9/2010 đến ngày 4/10/2010 (31 ngày) là phù hợp với quy định của pháp luật về đấu thầu.
Theo lịch, ngày 4/10/2010 là ngày thứ Hai, TBMT quy định là chỉ nộp trong giờ hành chính. Nhà thầu chỉ có thể nộp vào trước, trong ngày thứ Sáu (01/10/2010) hoặc trước thời điểm đóng thầu ngày thứ Hai (4/10/2010). Nhưng vấn đề là thời điểm đóng thầu lại vào 7h30, thời điểm bắt đầu giờ hành chính. Điều này đương nhiên được hiểu là nhà thầu không thể nộp HSDT vào ngày thứ Hai (4/10/2010) và nhà thầu chỉ có thể nộp trong ngày thứ Sáu (01/10/2010) hoặc sớm hơn. Như vậy, trên thực tế, thời gian để chuẩn bị HSDT của nhà thầu ít hơn 30 ngày.
Tuy nhiên, nếu bên mời thầu thông báo thời gian nộp HSDT từ ngày 3/9/2010 đến ngày 01/10/1010, thì không đảm bảo đủ thời gian để nhà thầu chuẩn bị HSDT (khoản 3 Điều 31 Luật Đấu thầu). Có lẽ, chính vì nguyên nhân trên mà đã tạo thành “bẫy” trong TBMT. Các nhà thầu có nhiều kinh nghiệm tham gia đấu thầu, khi phát hiện ra sự bất hợp lý này trong TBMT thì sẽ bố trí nộp HSDT vào ngày thứ Sáu (01/10/2010) hoặc sớm hơn. Còn lại những nhà thầu chưa từng trải qua tình huống này trong đấu thầu thì thường chủ quan đến nộp HSDT vào ngày thứ Hai (4/10/2010) và như vậy là đã tự loại bỏ HSDT của mình.
Câu hỏi đặt ra là giờ làm việc bắt đầu từ 7h30, tại sao không quy định thời điểm đóng thầu là 8h hoặc 8h30 để nhà thầu có điều kiện nộp HSDT. Việc quy định thời điểm đóng thầu vào lúc 7h30 sáng thứ Hai, dù vô tình hay cố ý thì đều gây khó khăn cho các nhà thầu. Việc “ăn bớt” thời gian chuẩn bị HSDT của các nhà thầu thể hiện chủ đầu tư không “đàng hoàng” và không tạo điều kiện cho các nhà thầu. Hành động trên cần được phê phán để không tái diễn. Thiết nghĩ, cơ quan quản lý cấp trên của chủ đầu tư cần yêu cầu chủ đầu tư kiểm điểm, rút kinh nghiệm về vấn đề nêu trên.
Đối với tình huống trên, thay vì việc từ chối nhận HSDT của nhà thầu, bên mời thầu cần báo cáo ngay chủ đầu tư xử lý tình huống trước thời điểm đóng thầu. Việc chấp nhận hay không chấp nhận HSDT của các nhà thầu trên là một tình huống đấu thầu phát sinh ngoài quy định tại Điều 70 Nghị định 85/2009/NĐ-CP. Theo đó, chủ đầu tư chịu trách nhiệm xử lý tình huống trên cơ sở bảo đảm cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế (khoản 19, khoản 20 Điều 2 Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật liên quan đến đầu tư xây dựng cơ bản).
Thực tế, khi tham gia đấu thầu, một số nhà thầu vì muốn bảo mật thông tin trong HSDT của mình, hoặc vì điều kiện địa lý ở xa địa điểm mở thầu, cho nên đến nộp HSDT trước thời điểm đóng thầu và tham dự lễ mở thầu ngay sau đó. Như vậy, quy định trong TBMT đã làm “khó” cho nhà thầu. Việc các nhà thầu không nộp được HSDT thuộc một phần trách nhiệm của chủ đầu tư, vì đã quy định thời điểm đóng thầu không khoa học, không khách quan. Chủ đầu tư phải cân nhắc về tính hiệu quả kinh tế giữa việc tuân thủ một cách máy móc theo quy định trong TBMT hay chấp nhận HSDT của các nhà thầu trên để tăng số lượng nhà thầu tham gia, nhằm tăng tính cạnh tranh cho gói thầu. Vì vậy, để đảm bảo mục tiêu của công tác đấu thầu là cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế, chủ đầu tư cần yêu cầu bên mời thầu tiếp nhận HSDT của các nhà thầu trên ngoài giờ hành chính (tức là trước 7h30 ngày 4/10/2010).
Từ tình huống nêu trên cho thấy, các thông tin trong TBMT đã ảnh hưởng trực tiếp đến sự tham gia của các nhà thầu. Đây là một bài học cảnh báo cho cả chủ đầu tư lẫn nhà thầu tham gia đấu thầu. Về phía chủ đầu tư, khi tổ chức đấu thầu phải tính toán khoa học, xác định thời điểm đóng thầu, mở thầu phù hợp. Về phía các nhà thầu tham gia cũng cần tỉnh táo nghiên cứu kỹ TBMT để đảm bảo nộp được HSDT theo đúng quy định, tránh tình trạng tự mình loại bỏ HSDT của mình.
Click to expand...
